Ervaringen in Nepal
In 2000 woonde mijn dochter Judit een jaar in Nepal. Ik heb mijn aversie voor reizen overboord gezet, en mijn vrouw Marjan en ik hebben haar bezocht.
Achteraf gezien was het bijzonder dat we een week-end in het plaatsje 'Sauraha' doorbrachten. In een klein hotelletje met vier kamers aan de oever van de Rapti River. Een prachtplek aan de rand van het Chitwan National Park.
Wij waren al weer thuis toen Judit Dhurba ontmoette. Hij werkte in Sauraha als 'gastheer' in het restaurant van zijn broer. Dhurba bleek ambitieus te zijn, maar -gezien zijn plaats in de kinderrij - zonder de mogelijkheid om daar iets mee te doen. Bovendien had hij allerlei ideeën om iets te betekenen voor de gemeenschap waar hij deel van uitmaakte: een ontwikkelingswerker-in-de-dop.
Judit sprak met hem af: "Als ik weer terug ben in Nederland ga ik geld inzamelen zodat jij iets voor jezelf kunt beginnen". Dat gebeurde. Ze stuurde het geld met de mededeling: "Wat je er mee doet moet je zelf weten, je kunt het verbrassen, je kunt ook je dromen proberen te verwezenlijken". Ik was met dit uitgangspunt niet gelukkig, maar het was ook niet mijn initiatief. Achteraf bleek dat ik me vergist had. Dit werd later het leidende principe: ontwikkelingswerk op grond van vertrouwen, met intensieve coaching en op basis van contracten, de finale beslissingsbevoegdheid lag volledig bij hen.
Na een tijdje kwamen er berichten dat het goed ging. Hij had voor drie jaar de vier kamers op het strand van de rivier gehuurd. Daar waren ondertussen vijf kamers bovenop gebouwd en het werd 'Hotel Riverside' genoemd. Maar ja, het was moeilijk om een duidelijk beeld te krijgen via de enthousiaste e-mails die Judit toegezonden kreeg. Op een gegeven moment vroeg ze mij: "Zullen we gaan kijken?".
Ik kende de plek niet terug. Er was een tuin aangelegd, er was een restaurant bijgebouwd, en hij had dertien mensen in dienst. Het was goed vertoeven daar. Dat vonden ook de back packers, die al snel aan elkaar doorgaven dat je daar moest zijn. Voor mij in het begin: een oase van rust; lekker lui in de hangmat. Het begin van herhaalde bezoeken. Geleidelijk aan werd ik betrokken bij allerlei zaken. Vooral omdat Dhurba zijn ideeën over ontwikkelingswerk wilde uitwerken. Door mijn achtergrond als andragoloog (specialist op het gebied van veranderingsprocessen bij mensen, groepen en gemeenschappen) had ik ook wel wat te bieden. Ik was gepensioneerd en had dus ook de tijd ervoor.
Gaandeweg werd de vraag urgent wat er zou gaan gebeuren als het huurcontract afliep. Ondertussen werd Sauraha steeds populairder onder toeristen. Ik voorzag dat het in de toekomst gedaan zou zijn met de rust. Dat bleek later ook, want nu is elke vierkante meter van de oever van rivier in gebruik door ondernemende lieden die elkaar proberen weg te concurreren. Het inzicht dat via samenwerking meer te bereiken viel was toen - en is nog steeds - ver te zoeken. Bovendien zag de huurbaas dat het goed ging met Riverside, waardoor de huur voor een voortzetting niet op te brengen was.
We besloten opnieuw te beginnen op een andere plek. En om dat mogelijk te maken moesten we grond kopen en gebouwen bouwen. Om het geld bij elkaar te brengen werd Stichting Do-It opgericht. Normaal zou zijn geweest dat Dhurba in Nepal een NGO opgericht zou hebben. We hebben dat niet gedaan, omdat we daarvan te veel slechte voorbeelden zagen. De NGO-constructie gaf te veel mogelijkheden voor corruptie vanwege de afhankelijkheid van een lokaal bestuur. Daarom riep Dhurba een Private Limited (BV) in het leven en er werd een contract opgemaakt waarbij het beheer van de aandelen aan Stichting Do-It werd overgedragen en de dagelijkse leiding door Dhurba gegeven zou worden. De investering zou door Stichting Do-It gedaan worden, Dhurba zou 50% van de winst ontvangen - per slot van rekening moest hij wel ergens van kunnen leven, en de andere 50% zou aan nieuwe projecten besteed worden.
De plannen die we maakten waren voor het NCDO aanleiding voor het verlenen van een flinke subsidie en voor Stichting FEMI om een gunstige lening te verstrekken. Het plan was om van Sapana Village Pvt. Ltd. een paraplu-organisatie te maken waar allerlei projecten in ondergebracht konden worden: de lodge, een school, medische voorziening, handicraft en andere werkgelegenheidsactiviteiten, enzovoort.
In 2006 leverde dit voor Stichting Do-It een nominatie op voor de 'Ei-van-Columbus' award. Een twee-jarige prijs die door zes ministeries gezamenlijk werd uitgeschreven. We kregen die nominatie onder de titel: 'Het Do-It-model: zakelijk, transparant en duurzaam ontwikkelingswerk'.
Sapana Village Lodge werd gestart twee kilometer buiten het dorp Sauraha. Het duurde niet lang voordat de toeristen deze nieuwe oase van rust en goede service wisten te vinden.
Naschrift, 27 december 2012
In 2007 ontstond er een meningsverschil over de manier waarop leiding gegeven zou moeten worden aan de lodge. Ik nam ontslag als bestuurslid, samen met twee andere bestuursleden. Op dat moment hadden we juist het design-project gestart en was er ruim 20.000 euro in kas, wat - samen met een verdubbeling van het NCDO - voldoende was geweest om een school te bouwen.
De overige bestuursleden, waaronder de voorzitter van 'een andere stichting', besloten om Stichting Do-It op te heffen en op te laten gaan in 'die andere stichting'.
Na een periode van nauwelijks contact, werd het contact tussen Dhurba en mij weer intensiever. In 2010 deed Dhurba een beroep op mij om een werkzaam model te ontwikkelen voor de samenwerking met de verschillende partijen in Nederland. In april 2012 resulteerde dit in de oprichting van een non-profit company: 'Sapana Village Social Impact'. Dit maakte het mogelijk om ontwikkelingsprojecten op te zetten, los van de lodge.
In december 2012 deelde 'de andere stichting' mee elke samenwerking op te zeggen en niet te investeren in de projecten. Dit houdt nu in dat Dhurba andere wegen voor de financiering van projecten moet zoeken. Van de andere kant hoeft hij geen rekening meer te houden met de bemoeienissen van 'de andere stichting'.
Het contact met een van de andere partners in Nederland is geïntensiveerd: 'Stichting Sapana School', die ook de fondsenwerving voor de andere projecten gaat verzorgen.
 
 
 
|