Herman Hümmels
Home

Scheppingsverhaal

Een bekend scheppingsverhaal is opgetekend in de bijbel. Zo zijn er meer in omloop. In de bijbel schiep god hemel en aarde in zes dagen. Daar heeft Darwin een andere theorie over ontwikkeld die verklaart hoe organismen steeds ingewikkelder vormen hebben aangenomen. Tegenwoordig hoor je vaak spreken over een 'intelligent design'. Naar voren komt een evolutie van eenvoudig naar complex. Uit die theorie werd ook geconcludeerd dat dit proces verliep volgens toeval. Natuurlijke selectie!

Nu is het principe van de natuurlijke selectie op zich best een slim principe. Niets aan de hand zou je zeggen, ware het niet dat het 'intelligente ontwerp' een designer veronderstelt. Vandaar dat voor de godsgelovigen die niet letterlijk nemen dat God alles in zes dagen schiep, het Darwinisme aanvaardbaar is. De wetenschappelijke ontdekkingen zijn dan niet in tegenspraak met hun geloof. God is voor hen de intelligente designer.

In mijn boeken beschreef ik een evolutiemodel. Dat is ook een scheppingsverhaal. Niet per se in tegenspraak met wetenschappelijke theorieën als het Darwinisme en in overeenstemming met de kwantummechanica . Wel in tegenspraak met een alles beheersende god. Maar er is wel gelijkenis met het eerste scheppingsverhaal in de bijbel, onder voorwaarde dat we de zes dagen én de schepper buiten beschouwing laten.

Mijn evolutiemodel vervolgt na een eerste begin met het ontstaan van de fysieke wereld (eerste evolutieniveau, eerste dimensie) met het ontstaan van het leven (tweede evoltieniveau, tweede dimensie). Daarna ontstonden er mensen en mogelijk ontstaat er nog eens een vierde evolutieniveau. In deze volgorde zit een overeenkomst met het bijbelse verhaal.

Staat in het bijbelverhaal 'God' aan het begin van het proces, in mijn verhaal is dat 'Potentie'. Ik voel me dan ook meer thuis bij het taoīstische scheppingsverhaal:

     De Tao baarde het Ene.
     Het Ene de Twee.
     De Twee baarden de Drie.
     De Drie alle schepsels.
     (Lao Zi, vertaling Cristoffel Schipper.)

Ik heb daar mijn versie van gemaakt:

     Eerst was er Potentie, Potentie was:
     infotie/energie/massa én Informatie.
     En ontwikkelde zich…
     Dat is het.


Met jou ging het ook zo.

Wat opvalt is dat ogenschijnlijk de tijd ontbreekt. Wel wordt een nieuw begrip genoemd: Infotie. Daar zit de tijd in verscholen. Infotie betrekt de Informatie op de massa en de energie, en omgekeerd. Zonder Informatie kan geen vorm bestaan. Het is een voortdurend proces: op het moment dat het-NU er is, is het er al niet meer. Infotie is de 'manifesteerder', de interface tussen materie en Geheugen. Momenten volgen elkaar op. Wat was wordt onthouden.

Ik herken in mijn versie van het scheppingsverhaal mijn dialectiekmodel dat lijkt op de bekende volgorde: these, antithese, synthese. Met dit verschil dat in mijn model de these en de antithese tegelijkertijd 'opkomen' waardoor er een polariteit is. Iets is wat het niet is. De spanning tussen de twee polen lost op in iets nieuws dat recht doet aan beide polen (dialectische spanningsreductie). Als meer tegenstellingen in het geding zijn is vaak niet meer te overzien hoe zich het oude tot het nieuwe verhoudt en ontstaat een emergentie. Een emergentie 'is' er op een gegeven moment gewoon. Zoals wanneer je een bepaald aantal bomen bij elkaar plant. Een paar bomen is niet genoeg om over een 'bos' te kunnen spreken. Hoeveel bomen zijn er nodig?

In mijn evolutiemodel bespreek ik een paar meta-emergenties. De eerste is die van niets tot iets: op een gegeven moment was er de fysieke wereld: het eerste evolutieniveau, de eerste dimensie. Later was er leven op aarde (het tweede evolutieniveau) en weer later was er een wezen dat zich bewust was was van verleden en toekomst (de mens).

Emergentie wil zeggen dat het één voortbouwt op het voorgaande. Daar komt geen schepper aan te pas. Er is wel een soort Bouwplan. Dat is inherent aan het begrip Potentie: mogelijkheid. Mogelijkheden bestaan bij de gratie van onmogelijkheden. Je kunt de vraag stellen waar dan de Potentie vandaan komt. Je kunt hier een Schepper vermoeden, maar nodig is dat niet. Potentie, een mogelijkheid, is zelf niets, is zelf nog niet iets. Bovendien heb ik aan Potentie genoeg om het bestaan te begrijpen, om mezelf op een zinvolle manier in het bestaan te handhaven. Verder doorvragen is een vorm van onnodige reductie.

Home   Voor reacties: Prikbord filosofie/mensvisie