Puinhoop Nederland
"Het gaat goed met Nederland." Dat is het bericht dat onze regering
rondstrooit. Gekeken wordt daarbij naar het BBP (bruto binnenlands product).
Het gaat financieel goed in Nederland. De religie van het neoliberalisme
verblindt waar het werkelijk om gaat. Waar het om gaat is hoe goed het met
de mensen gaat. Ook in de toekomst. Daarbij spelen financiën slechts een
beperkte rol. Geld (welvaart) is slechts een middel, het doel is welzijn.
Het woord 'welzijn' is al tientallen jaren geleden uit de vocabulaire van de
regering en de andere machthebbers geschrapt.
Het gaat goed met sommige mensen in Nederland. Het grootste deel van de Nederlanders is welvarend. Ook de welvaart wereldwijd is gemiddeld toegenomen. Er zijn steeds minder arme landen. Maar, het is maar waar je naar kijkt, wat je wilt zien. In de rijkste landen kunnen de armste mensen wonen. Het BBP zegt niets over het inkomen van de individuele mensen.
Niveauverhaspeling.
Het gaat niet goed in Nederland. Ook niet als we naar gemiddelden kijken.
Als we de maatschappij in groeperingen onderverdelen, en we kijken naar het
leven dat ze hebben, dan komen schrijnende beelden naar voren. Te weinig
onderwijzers, door werkdruk raken ze overspannen. Ouders die te weinig
aandacht aan de opvoeding van hun kinderen kunnen besteden omdat ze moeten
overwerken. Artsen die niet aan hun werk toekomen omdat ze formulieren
moeten invullen van zorgverzekeraars en te weinig ruimte krijgen om naar
eigen inzicht hun professie uit te oefenen. Werknemers bij zorgverzekeraars
die niet toegestaan wordt een menselijk kant te laten zien. Politieagenten
die in aantal geminimaliseerd zijn, zodat ze niet kunnen voldoen aan wat de
mensen van hen verwachten. Evenzovele gevolgen van foute
beleidsbeslissingen. Maar, het gaat wel goed in Nederland…
Wat ik me afvraag is, hoe het zo gekomen is dat onze regeerders, en dus de
meeste politici, vinden dat het goed gaat, want anders zouden ze andere
beslissingen nemen. "Visie is als een olifant die het uitzicht belemmert",
zei Mark Rutte. En hij runde de staat alsof het een bedrijf is dat zo veel
mogelijk winst moet maken.
Zijn de politici van de werkelijkheid losgezongen? Leven ze in hun eigen
bubbel en hebben ze niet in de gaten wat er werkelijk gebeurt? Of zijn ze
ergens bang voor? Is iedereen bang voor zijn eigen positie? Zijn politici
bezig met het verstevigen van hun eigen carrière? Het is natuurlijk ook wel
wat: de verantwoordelijkheid dragen voor een systeemverandering. Het zal
maar anders uitpakken. Je moet een mening
verkopen die tegen de stroom ingaat. Er zullen mensen zijn die
erop achteruit gaan… Het neoliberalisme lijkt op een religie; gelovigen
zijn moeilijk te overtuigen.
Of is het zo dat financieel belanghebbenden met behulp van 'deskundigen'
het begrip van processen zó ingewikkeld voorstellen dat anderen er niets
meer van begrijpen…
Voorlopig vind ik dat de financiële en economische processen voor 'de gewone burger' in principe begrijpbaar moeten zijn. Dat wil ik in deze serie over economie voor elkaar zien te krijgen. De burger is immers degene uiteindelijk de regering kiest die uitmaakt wat er staat te gebeuren. Je hoeft geen kok te zijn om te kunnen bepalen of de soep lekker is. In deze serie Stukjes
over economie wil ik op zoek gaan naar een systeem dat eenvoudig te begrijpen is en de welvaart rechtvaardig verdeelt.
Overigens: ik doe de politici tekort door de schuld alleen bij hen te
leggen. Politici bestaan bij de gratie van hun kiezers. Machthebbers
bestaan bij de gratie van hun volgelingen. Wij laten het met zijn allen
gebeuren.
Het gaat goed in Nederland, zolang we onze ogen maar sluiten voor onze
eigen verantwoordelijkheid. Maar dan moet je wel ook echt verantwoordelijk
zijn. Je bent alleen verantwoordelijk voor wat je daadwerkelijk doet, voor
je eigen gedrag. Als burger heb je in theorie de mogelijkheid om je eigen
volksvertegenwoordiger te kiezen. Maar veel verder gaat je
verantwoordelijkheid als burger niet als het gaat om de grote processen en
verhoudingen. Je hebt, naast het stemmen, niet veel méér mogelijkheden dan
zo af en toe eens mee te doen in een protest op straat of om op
internet je mening te uiten. De zogenaamde stuurmogelijkheden die jij als consument hebt zijn nihil. Predikers die vinden dat je als consument macht hebt geloven in sprookjes.
Het gaat niet goed in Nederland zolang we niet in staat zijn om iedereen,
alle burgers, zonder uitzondering, van een redelijk bestaansminimum te
voorzien. Die verantwoordelijkheid hebben we als burger gedelegeerd aan de
overheid. Ook de zorg voor de langere termijn. Politici moet zorgen voor
voldoende onderwijzers, politieagenten, zorgpersoneel… Zij moet ervoor
zorgen dat niet een klein deel van de mensen een onevenredig groot deel in
eigen zak steekt. Als daarvoor gezorgd wordt, zijn wij bereid om daarvoor
belasting te betalen. Desnoods meer dan we nu doen. Toch?
|