Nepalees leren
Nodig was het niet. Met Engels kun je goed uit de voeten. Niet dat mijn Engels nou zo geweldig is. Dat heb ik pas leren spreken nadat ik voor eerst in Nepal kwam. Van de andere kant geeft het wel iets extra's als je mensen in hun eigen taal kunt aanspreken. Samen met Marjan ben ik dus twaalf keer naar Utrecht geweest om de lessen van de Nepal Academy te volgen. En omdat in die periode nu precies onze vakantie viel, zijn we in Nederland gebleven, om maar geen les te missen.
 Dus, als we in october naar Sapana Village gaan, zitten we met een probleem. Ze weten daar dat we 'op les' geweest zijn. En stel nu eens, dat we een eenvoudig zinnetje kunnen zeggen... Dan krijg je antwoord. Je kunt je voorstellen hoe ik dan sta te kijken. Want afgezien van mijn beperkte woordenschat, is het een probleem om te verstaan wat ze zeggen. Van de andere kant, het gaat wel om Nepalezen. Dat wil zeggen dat je als westerling niet snel iets fout kunt doen. En 'niet verstaan' wordt zéker niet als een 'fout' gezien. Ze herhalen gewoon net zo lang tot je snapt waar het om gaat. Want geduld hebben ze.
De eerste keer dat ik 'in het Nepalees' dacht, was een uur voor de les. We hadden leren tellen: 'ek, doeie. tien...' (een, twee, drie). Ek kitaab... (Eén boek...)
We zaten op een terrasje, tegenover een cafetaria. Ze maakten reclame: 'EK Party'. Ik dacht: "Eén feestje?". Het duurde even voor ik door had dat het iets met de Europese Kampioenschappen voetbal te maken had.
Nepal is een bijzonder land. Maar dat wist u al. Dat er in Nepal zo'n veertig verschillende talen gesproken worden, wist u wellicht niet. Gelukkig kunnen veel mensen als tweede taal het 'Nepali' spreken. En in de toeristencentra ook Engels.
Het Nepalees verschilt in veel opzichten van het Nederlands. De woordvolgorde is anders. Ze kennen meer 'tijden'. Ze gebruiken andere tekens, en veel meer dan wij gewend zijn. Elk teken staat voor een bepaalde klank. Sommige door ons moeilijk na te doen.
Het meest interessant vind ik, dat de cultuur in de taal doorklinkt. De verhoudingen in Nepal zijn sterk hiërarchisch. Dat komt niet alleen in het kasten-systeem tot uiting (dat gelukkig wel steeds meer aan betekenis inboet). Voor de Nepalese taal houdt dat in, dat je andere woorden gebruikt als je tegen iemand praat die ouder is, dan tegen een jongere. Maar als die jongere een belangrijke functie vervult, dan gebruik je toch weer de 'respect-vorm'. Dat kunnen wij nog wel enigzins volgen. Maar dat een vrouw haar echtgenoot met 'u' aanspreekt, terwijl de man tegen zijn vrouw 'jij' zegt, wordt al minder gewoon. Hoewel ze in het Vlaams ook vaak de u-vorm gebruiken. Maar als je dan ook nog onderscheid moet maken tussen iemand die dichtbij of ver weg is, en iemand die afwezig is...
Het lijkt allemaal heel ingewikkeld, en dat is het ook wel. Tegelijkertijd is het gemakkelijk, want ook voor de meeste Nepalezen is het Nepali een vreemde (tweede) taal. Niet-perfect Nepalees praten is dus gewoon. Nepal kent geen puristen. Maar vooral: ook hier komt de meest typische culturele trek naar voren. En dat heeft voor mijn gevoel te maken met tolerantie. Leven en laten leven. 'Van nature' accepteren dat de ander anders is.
|